90eko hamarkadako 10 diskorik onenak Euskal Herrian (1991-2000)

Euskal rockak oso une indartsu eta interesgarria bizi izan zuen 90eko hamarkadan. 80ko hamarkadako punk taldeen ezinbesteko atzerakadaren ondoren, eszena dibertsifikatu eta esponentzialki hazi zen urte gutxiren bueltan. 1994rako, bazen jada edozein paisaia musikalean moldatzeko gai zen harrobi sendo bat: crossover, punk, hardcore, noise pop, thrash metal, grunge... Nire oroimenean ainguratuta geratu ziren hamar diskoren iruzkin labur eta eskematikoa da hau. Zeintzuk dira zuenak?

10

DANBA "Esamesaka" (Basati Diskak, 1991)

Agian ez da jende askok gogoratzen duen diskoa. Niri kosta egin zait bere lehen lana, "Plataforman", eta bigarrenaren artean aukeratzea. Bi disko horien aurretik edo ondoren ezagutu badituzu, ez du balio. Aurretik “Rock Radikal Vasco” sonoritatean egokitzen zen punk primitiboari ematen zioten. Gerora, garaiaz horditurik, crossover eta funk rocka oinarri izan zutela emaitza errespetagarria lortu zuten. Baina bere ibilbidearen muina putzuaren alde honetako eta besteko punk rockaren artean garatu zen, klasikoen erreferentziekin baina, batez ere, Hüsker Dü burura zekarren marmar berezi batekin. 1991ean mundu mailan "Use Your Illusion I eta II", "Nevermind", "Ten", "Out of Time" edo "Trompe Le Monde" artelanak ezagutu genituen. Gurean, “Esamesaka”.

9
AMA SAY "ikusi ditut umeak kalean ametsak akatzen" (Esan Ozenki Records, 1993)

Ama Say Euskal Herrian irekitzen ari ziren aukeren adibide garbia da, batez ere garai zaratatsu haren ondoren, non ñabardurak ezin baitziren parametro batzuetatik atera. Noise pop eta pop indie freskoen oihartzunekin, Ama Say Ortuellan sortu zen, euskarazko rockaren historiako diskorik harrigarrienetako bat argitara eman zuen laukote bikaina. Kanta batzuetan ingelesa eta euskara lotzen aitzindariak izan ziren agian, eta goi mailako bi single sinatu zituzten. "Ikusi ditut umeak kalean ametsak akatzen" eta "Gaua". Diskoak, Sonic Youthen soiltasunaren eta Pixiesen konposatzeko-trebetasunaren arteko bidaia, ez du inoiz maila jaisten.

8
EL INQUILINO COMUNISTA "El Inquilino Comunista" (Radiation, 1993)

Euskal eszena ez zuten bakarrik euskal zirkuituko bandek osatzen. Getxon, kanpoan egiten zenari gehiago begiratuz, hedabideek eta erakundeek Getxo Sound izenez bataiatu zuten mugida moduko bat finkatu eta iraunarazi zuten. Bigarren banda-uholde baten barruan, El Inquilino Comunista agertu zen agertokian. Ama Sayren parametro berdinetatik mugitzen zen, baina ingelesez abesten zuten eta estatu mailan ondo saldu ziren hiru disko argitaratu zituzten. Nahiz eta guztiek, hirurak, gauza aipagarriak dituzten, ni lehenengoarekin geratzen naiz.

7
BAP! "ZURIA BELTZEZ" (Basati Diskak, 1992)

Pentsatzekoa da 90eko hamarkadaren etorrera eta euskal industriaren eta publikoaren aldaketak mugarri izan zirela BAP!entzat. 90eko hamarkadan tokia aurkitu zuten 80ko hamarkadan zeozer ezberdina egiten zutenek. "Zuria Beltzez" hardcore energian oinarritutako artelana da, baina hardcorea bera gaindituz ia birjinak diren tokietara iristeko. Gure diskografiako klasiko ezkutuetako bat.

6
KASHBAD "Distantzia" (Esan Ozenki Records, 1997)

Munduko eszenan ez bezala, non 90eko hamarkada 1995 inguruan amaitzen hasi zen, gure eszenak indartsu eta oparoa izaten jarraitzen zuen artean. “Distantzia”-k, Kashbaden bigarren urrats diskografikoak, horrela baieztatzen du. Sorkunen ahotsa protagonista nagusi eta izar zela, gitarrak eta melodiak hardcore espiritu batetik abiatutako bidaia bat ziren, grungean nabigatu eta poparen hunkigarritasunean amaitzeko. Disko zirraragarria eta ikaragarria.

5
ANARI "Anari" (Esan Ozenki Records, 1997)

Anari, erdi bana, ustekabea eta zaplaztekoa izan zen gutako askorentzat. Modu batera edo bestera gitarrak diskurtso rockero eta zaratatsu baten barruan beti protagonista izatera ohituta, azkoitiarraren lehen lana kontrako eztarrira joan zitzaigun, baina laster mamitu zen. Azalak lasaitasuna eta zoriontasuna transmititu arren, "Anari" sentipenen labirinto ilun bat zen, larritasunetik beldurrera, desamodiotik pasatuz zihoana. Esaldi batek harrapatu gintuen betiko: "Atzerako ispilutik ikusten ditudan munduaren zatien baturak urruntzen nau zugandik".

4
SOZIEDAD ALKOHOLIKA "Y ese que tanto habla, está totalmente hueco, ya sabéis que el cántaro vacío es el que más suena”. (Oihuka, 1993)

Benetako astindua, efektu-kolpea, inpresio iraunkorra, izan zen Gasteizko taldearen lehen diskoak eragindakoa. Hala ere, bigarren diskoa, izenburu luzekoa, askoz ere orekatuagoa eta aberatsagoa da instrumentalizazioan zein melodietan; ahaztu gabe SA hardcore talde indartsu eta oldarkorra zela. Baina bere lehen obrarekiko aldaketa nabaria zen. Zerbait sakonagoa, pausatuagoa. Iraunkorragoa. Hobea.

3
DUT "askatu Korapiloa" (Esan Ozenki Records, 2000)

Seguruenik, euskal musikaren historiako diskorik lehorrena, idorrena, ilunena eta gupidagabeena. Eta agur triste bat. Urte gutxitan, Dut Helmetekiko maitasun argia zuen boskote hardcore bat izatetik, hesi estilistikoetatik haragoko bitxi autentikoak grabatu zituen hirukotea izatera igaro zen. Lehenik "At" eta gero, eta bereziki, "Askatu Korapiloa". Testuen, atmosfera zapaltzaileen, abiatze indartsuen eta gitarra zaurgarrien arteko kontrasteek osatzen duten lan labirintiko hau erasotik emoziora eta emoziotik negarrera doa konposizio bakoitzaren baitan. Mingarriena, taldearen azken lana izan zela.

2
NEGU GORRIAK "borreroak baditu milaka aurpegi" (Esan Ozenki Records, 1993)

Borreroak mila aurpegi ditu eta 90eko hamarkadako euskal eszenak ere bai. Eszena haren osasun onaren azalpena neurri handi batean Esan Ozenki Recordsen, Negu Gorriaken diskoetxean, aurki daiteke. Esan Ozenkik, erdi bana, elikatu eta astindu egin zuen eszena. Bitartean, Negu Gorriakek talde bezala hazten jarraitu zuen 1993ko diskora iritsi arte, ziur aski bere zenit sortzailea "Ideia Zabaldu"-rekin lehia bizian. Euskal Herrian Negu Gorriak izugarriak ziren. Estadioko rocka inoiz existitu bazen guretzat, talde honen fusio borrokalari eta desafiatzaileari esker izan zen. Rocka, rapa, reggaea, ska, punka eta metala. Letra zorrotzak, oraindik indarrean daudenak. Eta agian, beste ezeren gainetik, irudimen eta lanerako gaitasun miresgarria.

1
SU TA GAR "Hortzak Estuturik" (Esan Ozenki Records, 1992)

Klasiko bat hasieratik bukaerara. Bere estreinaldi mitikoa baino handiagoa eta 1999ra arte etorri zen ia guztia baino handiagoa. Oro har, heavy metal eta, bereziki, thrash metal ariketa larria. Soinu erren samar batekin agian, baina konposizio pletorikoen oparotasunak estalitakoa. Eibarko laukoteak maketa bat eta disko bat zeramatzan bizkarrean, eta estudioko bigarren lanarekin heldutasun-maila harrigarria lortu zuen. Erasorako gaitasuna, baina baita konposatzeko gaitasuna ere. Ikusgarriak, argi eta garbi. "Azkar Zuregana", "Suak Pizturik Dirau", "Amaren Negarra" eta "Itxaropena" power baladak poker gaindiezin bat osatzen dute. Zorionez STGk mailari eutsi zion, hasierako trilogia beste lan bikain batekin bukatu zuten (“Munstro Hilak”) eta beste trilogia izar bat sinatu zuten 90eko hamarkadaren amaieran eta 2000ko hasieran.